Toen ik in verwachting van Julius was moest ik, net als alle andere zwangere vrouwen, ineens allerlei dingen laten staan. Schimmelkaas (die echte van de kaasboer), carpaccio, biefstuk, rosbief, de meeste sushi’s, alle soorten rauw vlees en vis, orgaanvlees, rookvlees, salami, zeker niet roken en absoluut geen alcohol.
Ik hield me overal trouw aan, omdat ik het niet de moeite waard vond om het risico te lopen, dat er iets mis zou gaan met onze baby. Het zou wat zijn, dat omdat ik per se een broodje carpaccio wilde eten, dat onze gezonde Julius door mij met een afwijking ter wereld zou komen. Geen kruimel nam ik en al helemaal geen alcohol. Sommige mensen vonden me waarschijnlijk een pietlut, aan de opmerkingen te horen: “Ah joh, één glaasje wijn kan toch wel?” Of: “Het gaat heus niet meteen mis, als je een stukje schimmelkaas eet, hoor.” Natuurlijk. Daarom wordt er zoveel aandacht besteed aan het feit dat je het gewoon echt beter kan laten, tijdens je zwangerschap. Moving on.
FAS dus, want daar wilde ik het eigenlijk over hebben. Juist door die opmerkingen met betrekking tot wijn en (donker)bier in combinatie met zwangere vrouwen, vind ik dat dit onderwerp een stuk meer aandacht verdient.
Een aantal jaar geleden stond ik op Haarlem Jazz een drankje te drinken. Ik was toen absoluut nog niet zwanger, maar een ander meisje wel. Al waggelend en zwalkend van de drank viel ze zowat tegen me aan. Niks geks, dacht ik. Het is Haarlem Jazz, iedereen heeft het naar zijn zin, er wordt hier en daar wat gedronken en op een gegeven moment worden er mensen dronken. Maar, wacht even.
Dit dronken meisje had een dikke buik! Nee, dit ga je niet menen, is ze zwanger?! Geleid door nieuwsgierigheid, maar vooral woede en onbegrip knoopte ik een gesprek met haar aan. Gewoon, om te checken of mijn ogen me niet voor de gek hielden. Jawel, dit meisje was zes maanden zwanger en had naar eigen zeggen ‘maar’ vier wijntjes op. Me inhoudend vroeg ik haar of ze dat dan niet gevaarlijk vond, gezien het feit dat ze zwanger was. Geloof het of niet, maar haar antwoord luidde als volgt: “Ja, ik heb zo’n rottijd achter de rug en ik heb de eerste paar maanden alleen maar binnen gezeten. Ik vind dat ik wel een avondje ontspanning verdien. Maar, ik heb er maar vier gedronken hoor. Denk ik. Haha.” En zo waggelde ze me voorbij. Ik kon niets anders doen, dan lijdzaam toekijken hoe dit verschrikkelijk onverantwoordelijke meisje wijn morste op haar zwangere buik en vervolgde in het vergiftigen van haar ongeboren kind. Iedere vezel in mijn lichaam schreeuwde: Houd haar tegen! Maar, wat had het voor zin? Waarschijnlijk was dit niet de eerste keer, dat ze dronk tijdens haar zwangerschap. En, wat kon ik nou nog meer zeggen, behalve dat wat ik al gezegd had?
Oorzaak
Alle alcohol die wordt gedronken tijdens een zwangerschap, kan hersenbeschadigingen veroorzaken bij de baby. Als een zwangere vrouw drinkt, drinkt de baby ook. De alcohol komt in de bloedsomloop van de moeder en wordt via de placenta doorgegeven aan de bloedsomloop van de baby. De moeder kan alcohol afbreken door enzymen in de lever, maar de baby kan de alcohol niet afbreken. Doordat de hersenen en het centrale zenuwstelsel volop in ontwikkeling zijn, zijn ze extra gevoelig voor de giftige effecten van alcohol.
Eén avond drinken kan al genoeg zijn om lichamelijke en neurologische beschadigingen bij de ongeboren baby te veroorzaken. Het is niet bekend hoeveel alcoholgebruik FAS veroorzaakt, maar meestal zijn de moeders dan zware drinkers.
In 2005 zei de Gezondheidsraad het volgende: ‘Effecten bij conceptie, zwangerschap en borstvoeding kunnen al optreden door kleine hoeveelheden alcohol. Niet drinken is de enige veilige optie.
Symptomen
In vergelijking met een gezonde baby zijn de hersenen van een baby met FAS kleiner en hebben ze minder groeven. De hoofdomtrek van deze baby’s is hierdoor kleiner. Ook het geboortegewicht is vaak lager.
Kinderen met FAS hebben vaak leerproblemen. Voorbeelden zijn slecht verwerken van informatie, moeite met rekenen, slechte beoordeling van situaties en weinig emotionele controle. Ook spraakproblemen komen voor. De sociale en emotionele ontwikkeling blijven achter, wat kan leiden tot gedragsproblemen.
Lichamelijke verschijnselen
Kleine oogspleetjes, afgeplat philtrum (neusgootje tussen neus en lippen), dunne bovenlip.
Op basis van kenmerken op drie gebieden kan de diagnose FAS gesteld worden:
Vertraagde groei: o.a. lager geboortegewicht, kleine hoofdomtrek.
Gezichtsafwijkingen: o.a. afgeplat gezicht, lage oren, kleine kin.
Neurologische afwijkingen: bijvoorbeeld slechte spiercoördinatie, hyperactiviteit of autistisch gedrag.
Gevolgen voor het kind
Het overgrote deel kan niet zonder begeleiding wonen. Bij kinderen met FAS komende de volgende problemen veel voor:
- Psychische klachten
- Schoolverlating
- Aanvaringen met justitie
- Psychiatrische opname, gevangenisstraf
- Seksuele afwijkingen
- Alcohol- en drugsproblemen
Bron: hersenstichting.
Hoe belangrijk is die ene avond drinken nog, als je weet wat voor effect alcohol heeft op het verdere leven van je kind? Het is niet voor niets, dat je bepaalde dingen niet mag eten en drinken, houd je er alsjeblieft aan. Wat is er belangrijker dan de gezondheid van je kind?
-X- Max
Meer lezen oer FAS? Het FAS-project laat de gevaarlijke gevolgen van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap zien via www.fasproject.nl
Foto: Allard de Witte
